Aktualności z dziedziny prawa żywnościowego

Zapraszamy na kolejną „Wymianę Doświadczeń Managerów Jakości Branży Spożywczej”, organizowaną w Gdańsku przez TUV NORD Polska. Jednym z prelegentów północnej edycji wydarzenia będzie Patryk Kalinowski, który wygłosi dwa wykłady.

Podczas pierwszego wystąpienia ekspert kancelarii omówi wymagania prawne związane z umieszczaniem oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych na etykietach produktów spożywczych. Poruszona zostanie również kwestia umieszczania elementów marketingowych na opakowaniach żywności. W drugiej części spotkania Patryk Kalinowski skupi się na nieuczciwych praktykach wprowadzających konsumentów w błąd.

UOKiK poinformował o wynikach stosowania ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Celem tych przepisów jest unormowanie i poprawa sytuacji słabszych stron umów w sektorze rolno-spożywczym, przede wszystkim – rolników.

Ustawa weszła w życie 12 lipca 2017 r. i dotychczas Urząd wydał 6 decyzji i ponad 70 wezwań do poprawy działań. Nałożono też pierwszą i jednocześnie maksymalną karę pieniężną w wysokości ponad 8,3 mln zł (3 % rocznego obrotu spółki).

Od przyszłego roku wejdą w życie nowe przepisy dotyczące znakowania żywności bez GMO. Dla takiej żywności ustawodawca przewidział wprowadzenie dwóch określeń „bez GMO” oraz „wyprodukowane bez stosowania GMO”, których stosowanie będzie uzależnione od pochodzenia produktu. Dodatkowo na producentów żywności, którzy będą oznaczali produkty jako niezawierające GMO, nałożone są liczne restrykcyjne wymogi – za ich niedopełnienie grożą kary wynoszące nawet do 10% przychodów.

Dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska w najnowszym artykule dla „Dziennika Gazety Prawnej” omawia zmiany, na które producenci żywności będą musieli przygotować się w ciągu najbliższych trzech miesięcy.

Od 3 do 6 października 2019 roku Centrum Nauki Kopernik organizuje „Festiwal Przemiany”. Tegoroczne hasło to „Apetyt i apatia”. Zaproszeni eksperci będą dyskutować na temat przyszłości żywności i żywienia, zaprezentują innowacyjne produkty, prototypy i procesy, w których wykorzystuje się rezultaty najnowszych badań oraz nowe technologie odmieniające przemysł rolno-spożywczy.

Jedną z Bohaterek Przemian została dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska, która w ramach panelu „Wspólny stół” oraz „Mity i memy” przedstawi ramy prawne rozwoju żywności w przyszłości, w tym GMO, jadalnych inspektów, mięsa in vitro, a także tzw. żywności funkcjonalnej.

Na sprzedawcach żywności ciążą obowiązki związane z odpowiednim jej znakowaniem. W najnowszym artykule w magazynie „Hurt & Detal” radca prawny Paulina Szczypkowska wyjaśnia zakres odpowiedzialności sprzedawcy w przypadku handlu produktami pakowanymi oraz tymi sprzedawanymi luzem. Dodatkowo ekspert kancelarii omawia szczegółowe wytyczne związane ze sprzedażą mięsa, chleba, oraz ryb i owoców morza. Radca prawny przypomina również o nowym przepisie, w myśl którego sprzedawane ziemniaki muszą być oznaczone flagą kraju, z którego pochodzą.

Czy w Polsce i Unii Europejskiej zostaną uchwalone restrykcyjne regulacje ograniczające lub zakazujące stosowania nazw odwołujących się do mięsa dla roślinnych analogów mięsa? Takie pytanie z pewną obawą stawiają sobie producenci i dystrybutorzy żywności produktów bezmięsnych. Podobne pytania padły również w trakcie wystąpienia Patryka Kalinowskiego, eksperta naszej kancelarii, podczas międzynarodowych targów Warsaw Food Expo.

Przypomnijmy, że w Polsce obecnie nie ma takich szczególnych regulacji. Nie oznacza to jednak, że producenci i dystrybutorzy analogów mięsa są zwolnieni z ogólnych obowiązków w zakresie znakowania.

W niektórych państwach UE trwają prace legislacyjne albo uchwalono wytyczne dla produktów bezmięsnych odwołujących się w nazwie do mięsa. Co więcej taki projekt jest procedowany także w Brukseli.

Co ciekawe w kilku stanach w USA uchwalono prawo zakazujące stosowania powyższych nazw. W jednym przypadku (Arkansas) sąd uznał nawet ich niekonstytucyjność.

Ostatnimi czasy rośnie zainteresowanie konsumentów stosowaniem własnych, wielorazowych opakowań, np. zamiast plastikowych torebek oferowanych w sklepach. W tym kontekście rodzi się pytanie, czy z punktu widzenia przepisów prawa żywnościowego taka praktyka jest dopuszczalna.

Z rozmów ze sprzedawcami wynika, że przynoszone przez konsumentów opakowania są często w różnym stanie higienicznym, a także bywają wykonane z materiałów, które nie są przeznaczone do kontaktu z żywnością.

Do kwestii tej odniósł się GIS. W wydanym komunikacie podkreślono, że ostateczna decyzja w sprawie dopuszczenia możliwości sprzedaży żywności do własnych opakowań należy do przedsiębiorcy, który jest odpowiedzialny za sprzedawany produkt. GIS wskazał również, że w przypadku dopuszczania takiej możliwości przez sprzedającego, kupujący powinien mieć świadomość, że dany podmiot nie ponosi odpowiedzialności za ewentualny negatywny wpływ opakowań własnych klientów na zakupioną żywność, standardowo sprzedawaną w opakowaniach oferowanych przez sprzedającego.

Własne opakowania, które mają być stosowane do pakowania żywności np. w sklepie spożywczym muszą być czyste, suche, nie zanieczyszczone pozostałościami poprzedniej zawartości, a ponadto muszą spełniać wymagania określone dla materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Już 31 października 2019 Wielka Brytania może opuścić struktury Unii Europejskiej, bez zawierania porozumienia regulującego obowiązywanie przepisów unijnych na wyspach. Po tej dacie poważne zmiany będą czekać przedstawicieli niemal wszystkich sektorów, w tym branży spożywczej. Z dnia na dzień zmienią się przepisy dotyczące znakowania żywności wprowadzanej na rynek brytyjski. W najnowszym artykule dla Dziennika Gazety Prawnej Patryk Kalinowski, specjalista Centrum Prawa Żywnościowego, wyjaśnia, jakie zmiany czekają przedsiębiorców i eksporterów oraz jak należy się do nich przygotować.

Od 12 do 14 września odbędą się największe targi żywnościowe w Polsce - Warsaw Food Expo, podczas których eksperci naszej kancelarii wezmą udział w panelach eksperckie. Wymogi prawne dotyczące cateringów dietetycznych przedstawi dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska, natomiast Patryk Kalinowski omówi problemy prawne przy wprowadzaniu roślinnych analogów mięsa.

Warsaw Food Expo to międzynarodowe wydarzenie dedykowane sektorowi rolno-spożywczemu, które gromadzi zarówno producentów, sprzedawców i dystrybutorów oraz odbiorców produktów mięsnych, rybnych, mleczarskich, owocowo-warzywnych, piekarsko-cukierniczy, a także napojów i alkoholi.

Zapraszamy na konferencję Plant-Powered Perspectives 2019, której partnerem jest Centrum Prawa Żywnościowego. Podczas wydarzenia przedstawiciele producentów żywności, branża FMCG i HoReCa, inwestorzy, przedstawiciele startupów z branży spożywczej i foodtech będą dyskutować o obecnych wyzwaniach i rozwiązań produktowych, a także przyszłości sektora spożywczego. Konferencja organizowana jest w ramach biznesowo-społecznej kampanii Roślinniejemy, której celem jest wsparcie producentów żywności, sieci handlowych, właścicieli restauracji we wprowadzaniu oraz promowaniu roślinnych produktów i dań. 

W ramach konferencji eksperci Centrum Prawa Żywnościowego poprowadzą panel: Alternatywy mięsa i nabiału a obostrzenia w nazewnictwie.

Najnowsze unijne rozporządzenie wprowadza duże zmiany m.in. w zakresie definicji poszczególnych wyrobów spirytusowych czy limitu cukry w ich składzie. W najnowszym artykule dla Dziennika Gazety Prawnej Patryk Kalinowski szczegółowo opisuje nowe regulacje oraz wyjaśnia, na które zmiany producenci i dystrybutorzy muszą zwrócić szczególną uwagę.

Na sprzedawcach ciąży wiele obowiązków związanych z odpowiednim wskazywaniem cen towarów. Przepisy regulują umiejscowienie etykiety z ceną, a często również bezpośrednio wskazują jednostki, których mają dotyczyć ceny jednostkowe. W najnowszym artykule dla Dziennika Gazety Prawnej Patryk Kalinowski wyjaśnia, czy awaria prądu w sklepie może usprawiedliwić sprzedawcę w przypadku kontroli Inspekcji Handlowej.

Zespół ds. Suplementów Diety działający przy Radzie Sanitarno-Epidemiologicznej wydał szereg uchwał w sprawie maksymalnej dawki poszczególnych mikroelementów w suplementach diety dla osób dorosłych. W niektórych przypadkach wydano również rekomendację dotyczącą oznakowania.

Poniższe limity odnoszą się do zalecanej dziennej porcji.

Cynk:

• 15 mg

W najnowszym artykule dla Dziennika Gazety Prawnej dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska wyjaśnia, czy wszystkie produkty naturalnie niezawierające glutenu można oznaczać słowem „bezglutenowy”.

"Przepisy prawa żywnościowego bardzo wyraźnie określają warunki, jakie muszą być spełnione, by produkt mógł być oznaczony jako „produkt bezglutenowy”. Kwestię te reguluje rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 828/2014 z 30 lipca 2014 r. w sprawie przekazywania konsumentowi informacji na temat zmniejszonej zawartości glutenu w żywności”. 

Pełen artykuł dostępny jest dla prenumeratorów dodatku do Dziennika Gazety Prawnej „Firma i prawo”.

W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie producentów żywności roślinnymi analogami mięsa eksperci Centrum Prawa Żywnościowego przygotowali ekspertyzę prawną dotyczącą prawidłowego nazewnictwa tychże produktów. Ma ona usystematyzować wiedzę i usprawnić pracę producentom żywności i innowatorom w branży spożywczej.

Brak przejrzystych regulacji oraz dyskusja na poziomie Komisji Europejskiej odnośnie roślinnych alternatyw mięsa stawia przedsiębiorców w trudnej sytuacji, wymuszając na nich często intuicyjne działania. Przygotowana przez prawników Centrum Prawa Żywnościowego ekspertyza porządkuje obecne regulacje, wskazuje kierunek wszystkim zainteresowanym wprowadzaniem roślinnych alternatyw mięsa na rynek.

Brak szczegółowych regulacji w tym sektorze powoduje niepewność, a trudno rozwijać pomysły i inwestować w wysoko regulowanej przestrzeni gospodarczej, w momencie gdy możemy z dużym prawdopodobieństwem zakładać, że głębsza regulacja jest pewna, nie wiemy tylko jaka będzie i kiedy nastąpi. - komentuje Daniel Szostek, wspólnik w Centrum Prawa Żywnościowego. Możemy przypuszczać, że zachodzące zmiany społeczne wraz z rosnącą siłą argumentów ekologicznych sprawią, iż legislacja raczej spełni rolę bufora dla zachodzących zmian – także mającego pewne pozytywne cechy w tonowaniu dynamiki zmian rynkowych i zachowań konsumenckich - dodaje.

Opracowanie skierowane jest zarówno do doświadczonych przedsiębiorców, którzy dostrzegają potencjał płynący z rosnącej popularności roślinnych odpowiedników mięsa, jak i dla wszystkich, którzy startują z nowymi koncepcjami roślinnych produktów. Zainteresowani tematem dowiedzą się jak umiejętnie dopasować nazewnictwo np. bezmięsne burgerów czy boczku na bazie roślin. Opracowanie wybiega także przyszłość, poruszając tematykę pojawienia się na europejskim rynku mięsa hodowanego komórkowo.

Wyniki ostatniego sondażu przeprowadzonego na zlecenie kampanii RoślinnieJemy potwierdzają rosnące zainteresowanie Polaków bardziej roślinnym odżywianiem - prawie 30% Polaków od czasu do czasu spożywa produkty roślinne będące bezpośrednimi alternatywami mięsa, 6% robi to regularnie, a 31% jest otwarta by próbować takich produktów (Ariadna, maj 2019).

Coraz więcej Polaków poszukuje smacznych, często bardziej przyjaznych środowisku produktów, jednocześnie oczekując smaków bliskim tym mięsnym. Pojawanie się w Polsce min. Beyond Meat przenosi dyskusję o roślinnym mięsie do mainstreamu, nie dziwi więc fakt, że kolejne firmy chcą wykorzystać sprzyjający wdrożeniom właśnie takich produktów czas. Opracowanie przygotowane przez prawników CPŻ ma pomóc wszystkim zainteresowanym wprowadzaniem na rynek roślinnych alternatyw mięsa - dodaje Maciej Otrębski, strategic partnership manager kampanii RoślinnieJemy.

26 maja 2019 roku weszły w życie przepisy regulujące oznakowanie kraju pochodzenia ziemniaków – pakowanych oraz sprzedawanych luzem. Nowe prawo nakłada obowiązki zarówno na producentów, jak i bezpośrednich sprzedawców ziemniaków.

Niebawem zostanie przyjęta tzw. dyrektywa plastikowa, która znacząco ograniczy możliwość stosowania jednorazowych opakowań plastikowych (m.in. słomek oraz łyżeczek). Chociaż wykonanie dyrektywy będzie wymagało przyjęcie szeregu szczegółowych regulacji przez nasz kraj, to niektórzy producenci z branży spożywczej już się zastanawiają jak się do niej przygotować.

Spotykamy się z pytaniami typu czy umieszczając odpowiednie znakowanie będzie można niestosować przepisów dyrektywy. Na przykład w przypadku słomek dołączanych do napojów co do zasady nie będzie to możliwe. Niemniej jednak w wielu przypadkach nie jest to takie oczywiste – każdy przypadek wymaga odrębnej analizy.